گمنام

تفسیر:المیزان جلد۱۰ بخش۱۷: تفاوت میان نسخه‌ها

از الکتاب
خط ۱۷۵: خط ۱۷۵:
<span id='link139'><span>
<span id='link139'><span>


==نتيجه توحيد، استغفار و ايمان ، زندگى خوب و حيات طيبه دنيوى است ==
==نتيجه توحيد، استغفار و ايمان، زندگى خوب و حيات پاکیزه دنيایى است ==
در نتيجه برگشت معناى جمله «يمتعكم متاعا حسنا» بنابر اينكه كلمه «'''متاعا'''» مفعول مطلق باشد، مثل اينست كه بگوئيم «يمتعكم تمتيعا حسنا بالحيوة الحسنة الدنيوية - شما را برخوردار مى كند برخوردارى خوبى از حيات نيك دنيوى ، و متاع حيات وقتى حسن و نيكو مى شود كه آدمى در آن حيات به سوى سعادتى كه برايش امكان دارد روانه شود، و خداى تعالى او را به سوى آرزوهاى انسانياش ‍ كه همان تنعم به نعمتهاى دنيوى از قبيل : وسعت ، امنيت ، رفاه ، عزت و شرافت است هدايت كند.  
در نتيجه، برگشت معناى جملۀ «يُمَتِّعكُم مَتَاعاً حَسَناً»، بنابر اين كه كلمۀ «مَتَاعاً»، مفعول مطلق باشد، مثل اين است كه بگویيم: «يُمَتِّعكُم تَمتِيعاً حَسَناً بِالحَيَوةِ الحَسَنَةِ الدُّنيَوِيّة: شما را برخوردار مى كند برخوردارى خوبى از حيات نيك دنيوى. و «متاع حيات»، وقتى حسن و نيكو مى شود كه آدمى در آن حيات، به سوى سعادتى كه برايش امكان دارد، روانه شود، و خداى تعالى، او را به سوى آرزوهاى انسانی اش، كه همان تنعم به نعمت هاى دنيوى از قبيل: وسعت، امنيت، رفاه، عزّت و شرافت است، هدايت كند.  


پس ، اين حيات حسنه در مقابل عيش ضنك و تنگى است كه آيه شريفه ((و من اعرض عن ذكرى فان له معيشة ضنكا'''» از آن خبر داده ، مى فرمايد: كسى كه از ياد من روى بگرداند معيشتى تنگ خواهد داشت.
پس اين «حيات حسنه»، در مقابل «عيش ضنك» و تنگى است كه آيه شريفه: «وَ مَن أعرَضَ عَن ذِكرِى فَإنَّ لَهُ مَعِيشَةً ضَنكاً» از آن خبر داده، مى فرمايد: كسى كه از ياد من روى بگرداند، معيشتى تنگ خواهد داشت.


پس متاع حيات دنيا براى كسى كه از ذكر خدا اعراض مى كند و به پروردگار خود ايمان نمى آورد نه حسنى دارد و نه سعه و گشايشى ، هر چند كه مال فراوان و جاه و مقام بلند اجتماعى داشته باشد، و خيال كند كه به تمامى آرزوهائى كه يك انسان دارد رسيده است و ليكن او از ابتهاج و خرم دلى كه مؤ منين حقيقى در سايه ولايت خدا دارند در غفلت است.  
پس متاع حيات دنيا، براى كسى كه از ذكر خدا اعراض مى كند و به پروردگار خود ايمان نمى آورد، نه حُسنى دارد و نه سعه و گشايشى، هر چند كه مال فراوان و جاه و مقام بلند اجتماعى داشته باشد، و خيال كند كه به تمامى آرزوهایى كه يك انسان دارد، رسيده است، وليكن او از ابتهاج و خرّم دلى كه مؤمنان حقيقى در سايه ولايت خدا دارند، در غفلت است.  


آرى ، خداى تعالى مؤ منين حقيقى و آنهايى را كه داراى حقيقت ايمانند حيات انسانى طيبى داده ، و از ذلتى كه لازمه حيات حيوانى و مادى است ، و به جز حرص و آز و افتراس و تكالب و جهالت چيزى بر آن حاكم نيست ايمن ساخته است.
آرى، خداى تعالى، مؤمنان حقيقى و آن هايى را كه داراى حقيقت ايمان اند، حيات انسانى طيبى داده، و از ذلتى كه لازمۀ حيات حيوانى و مادى است، و به جز حرص و آز و افتراس و تكالب و جهالت، چيزى بر آن حاكم نيست، ايمن ساخته است.


پس ، نفس انسانيت و آزاده از زندگى ، آنچه كه نفوس رذيله و پست برايش سر و دست مى شكنند را مذمت كرده و ناپسند مى داند، و از آن بيزارى مى جويد، هر چند كه در اين بيزارى جستن ، مورد ملامت و هر شناعتى ديگر قرار بگيرد، و هر چند كه در اثر دورى از آن دچار فقر و مسكنت گردد.
پس، نفس انسانيت و آزاده از زندگى، آنچه كه نفوس رذيله و پست برايش سر و دست مى شكنند را مذمت كرده و ناپسند مى داند، و از آن بيزارى مى جويد، هر چند كه در اين بيزارى جستن، مورد ملامت و هر شناعتى ديگر قرار بگيرد، و هر چند كه در اثر دورى از آن، دچار فقر و مسكنت گردد.


پس ، حيات حسنه براى مجتمع صالح و آزاده ، عبارت از حياتى است كه در آن ، همه افراد مجتمع از مزاياى نعمتهاى زمينى كه خداى تعالى برايشان خلق كرده برخوردار باشند و ترحم و تعاون و كمك به يكديگر در بين آنان حاكم باشد و در بينشان هيچگونه تجاوز و تزاحمى نباشد، بطورى كه هر انسانى خير خود و سود خود را در خير مجتمع و سود جامعه بجويد، نه اينكه خود را بپرستد و ديگران را برده خود بگيرد.
پس «حيات حسنه» براى مجتمع صالح و آزاده، عبارت از حياتى است كه در آن، همه افراد مجتمع از مزاياى نعمت هاى زمينى كه خداى تعالى برايشان خلق كرده، برخوردار باشند و ترحم و تعاون و كمك به يكديگر در بين آنان حاكم باشد و در بينشان هيچ گونه تجاوز و تزاحمى نباشد، به طورى كه هر انسانى، خير خود و سود خود را در خير مجتمع و سود جامعه بجويد. نه اين كه خود را بپرستد و ديگران را برده خود بگيرد.
<center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۱۰ صفحه ۲۱۱ </center>
<center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۱۰ صفحه ۲۱۱ </center>
و كوتاه سخن ، «'''بهره مندى از حيات حسنه و طيبه تا اجل مسمى '''» عبارت است از اينكه افراد انسانى از حيات ، طورى بهره گيرى كنند كه فطرت انسانيت آن را بپسندد، و حيات مورد پسند فطرت اينست كه همه افراد بطور معتدل و در پرتو علم نافع و عمل صالح از زندگى برخوردار شوند.  
و كوتاه سخن: «بهره مندى از حيات حسنه و طيّبه تا اجل مُسمّى»، عبارت است از اين كه افراد انسانى از حيات، طورى بهره گيرى كنند كه فطرت انسانيت آن را بپسندد، و حيات مورد پسند فطرت، اين ااست كه همه افراد، به طور معتدل و در پرتو علم نافع و عمل صالح از زندگى برخوردار شوند.  


اين در مقايسه زندگى پاك و طيب با فرد فرد جامعه است ، و اما در مقايسه با مجتمع ، عبارت است از بهره مندى عمومى از نعمتهاى زندگى طيب زمينى ، به اين معنا كه دست آورد هر فردى مختص به خود او باشد البته دست آورد در مجتمعى كه اجزاءش متلائم و نزديك به هم باشند فاصله طبقاتى و تضاد و تناقضى در بينشان نباشد.
اين در مقايسه زندگى پاك و طيب با فرد فرد جامعه است، و اما در مقايسه با مجتمع، عبارت است از: بهره مندى عمومى از نعمت هاى زندگى طيّب زمينى. به اين معنا كه دستاورد هر فردى، مختص به خود او باشد. البته دستاورد در مجتمعى كه اجزاءش متلائم و نزديك به هم باشند، فاصله طبقاتى و تضاد و تناقضى در بينشان نباشد.


معناى اينكه «'''خداوند به هر داراى فضلى فضلش را مى دهد'''» و اشاره به اينكه فقطدين توحيد است كه افراط و تفريط در روابط اجتماعى راتعديل مى كند
معناى اينكه «'''خداوند به هر داراى فضلى فضلش را مى دهد'''» و اشاره به اينكه فقطدين توحيد است كه افراط و تفريط در روابط اجتماعى راتعديل مى كند


«'''و يوت كل ذى فضل فضله '''» - «'''فضل '''» به معناى زيادت است ، و اينكه در جمله «'''كل ذى فضل - هر كس كه داراى فضل است '''» فضل به كسى و افرادى نسبت داده شده كه داراى فضل هستند خود قرينهاى است بر اينكه ضمير، در كلمه «'''فضله '''» به همان فرد داراى فضل بر مى گردد نه به اسم جلاله (اللّه ) كه بعضى از مفسرين احتمالش را داده اند. و فضل و زيادى از امور نسبى است ، يعنى وقتى در چيزى تحقق مى يابد كه آن چيز با چيز ديگرى مقايسه شود و در مقايسه با آن در نظر گرفته شود.
«'''وَ يُؤتَ كُلَّ ذِى فَضلٍ فَضلَهُ '''» - «فضل»، به معناى زيادت است، و اين كه در جملۀ «كُلَّ ذِى فَضلٍ: هر كس كه داراى فضل است»، فضل به كسى و افرادى نسبت داده شده كه داراى فضل هستند، خود قرينه اى است بر اين كه ضمير، در كلمۀ «فَضلَهُ»، به همان فرد داراى فضل بر مى گردد، نه به اسم جلالۀ (اللّه)، كه بعضى از مفسران احتمالش را داده اند.  


و بنابراين ، معناى جمله اينطور مى شود: «'''و يعطى كل من زاد على غيره بشى ء من صفاته و اعماله ...'''»، يعنى خداى تعالى به هر كس كه صفات و اعمالى بهتر و بيشتر از ديگران دارد، آن سعادت و اجرى را كه مختص به آن زيادت است مى دهد، بدون اينكه حق او را باطل و يا برترى و زيادتش را غصب كند، و يا آن را به ديگرى كه اين برترى را ندارد بدهد آنطور كه در مجتمعات غير دينى بشرى رفتار مى شود.  
و فضل و زيادى، از امور نسبى است. يعنى وقتى در چيزى تحقق مى يابد كه آن چيز، با چيز ديگرى مقايسه شود و در مقايسه با آن، در نظر گرفته شود.


در جوامع بشرى هر قدر يك جامعه متمدن و مترقى باشد ممكن نيست به دو طايفه مستكبر و مستضعف تقسيم نشود، بشريت از آن روز كه در كره زمين منزل گزيد و از همان اولين روزى كه تشكيل اجتماع داد، اجتماعش از دو طايفه مستعلاى مستكبر قاهر، و مستعبد ذليل مقهور تشكيل شد، و هيچ چيز اين افراط و تفريط را تعديل نكرده و نمى كند مگر دين توحيد.
بنابراين، معناى جمله اين طور مى شود: «وَ يُعطَى كُلُّ مَن زَادَ عَلَى غَيرِهِ بِشَئٍ مِن صِفَاتِهِ وَ أعمَالِهِ...». يعنى: خداى تعالى، به هر كس كه صفات و اعمالى بهتر و بيشتر از ديگران دارد، آن سعادت و اجرى را كه مختص به آن زيادت است، مى دهد، بدون اين كه حق او را باطل و يا برترى و زيادتش را غصب كند، و يا آن را به ديگرى كه اين برترى را ندارد، بدهد، آن طور كه در مجتمعات غير دينى بشرى رفتار مى شود.  


پس ، دين توحيد عبارت است از يگانه سنتى كه مولويت و سيادت را منحصر در خداى سبحان مى داند، و بين قوى و ضعيف و متقدم و متاخر و كبير و صغير و سفيد و سياه و مرد و زن مساوات برقرار نموده ، مثلا به بانگ بلند ندا در مى دهد:
در جوامع بشرى، هر قدر يك جامعه متمدن و مترقى باشد، ممكن نيست به دو طايفه مستكبر و مستضعف تقسيم نشود. بشريت از آن روز كه در كره زمين منزل گزيد و از همان اولين روزى كه تشكيل اجتماع داد، اجتماعش از دو طايفه مستعلاى مستكبر قاهر، و مستعبد ذليل مقهور تشكيل شد، و هيچ چيز اين افراط و تفريط را تعديل نكرده و نمى كند، مگر دين توحيد.


«يا ايها الناس انا خلقناكم من ذكر و انثى و جعلناكم شعوبا و قبائل لتعارفوا ان اكرمكم عند اللّه اتقيكم».
پس «دين توحيد»، عبارت است از: يگانه سنتى كه مولويت و سيادت را منحصر در خداى سبحان مى داند، و بين قوى و ضعيف و متقدم و متأخّر و كبير و صغير و سفيد و سياه و مرد و زن، مساوات برقرار نموده، مثلا به بانگ بلند ندا در مى دهد:


و يا مى فرمايد: «انى لا اضيع عمل عامل منكم من ذكر و انثى بعضكم من بعض».
«يَا أيُّهَا النَّاسُ إنَّا خَلَقنَاكُم مِن ذَكَرٍ وَ أُنثَى وَ جَعَلنَاكُم شُعُوباً وَ قَبَائِلَ لِتَعَارَفُوا إنَّ أكرَمَكُم عِندَ اللّهِ أتقَيكُم».
 
و يا مى فرمايد: «إنِّى لَا أُضيِعُ عَمَلَ عَامِلٍ مِنكُم مِن ذَكَرٍ وَ أُنثَى بَعضُكُم مِن بَعضٍ».
<center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۱۰ صفحه ۲۱۲ </center>
<center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۱۰ صفحه ۲۱۲ </center>


۱۵٬۹۶۵

ویرایش