المائدة ٧٦

قُلْ‌ أَ تَعْبُدُونَ‌ مِنْ‌ دُونِ‌ اللَّهِ‌ مَا لاَ يَمْلِکُ‌ لَکُمْ‌ ضَرّاً وَ لاَ نَفْعاً وَ اللَّهُ‌ هُوَ السَّمِيعُ‌ الْعَلِيمُ‌

کپی متن آیه
قُلْ‌ أَ تَعْبُدُونَ‌ مِنْ‌ دُونِ‌ اللَّهِ‌ مَا لاَ يَمْلِکُ‌ لَکُمْ‌ ضَرّاً وَ لاَ نَفْعاً وَ اللَّهُ‌ هُوَ السَّمِيعُ‌ الْعَلِيمُ‌

ترجمه

بگو: «آیا جز خدا چیزی را می‌پرستید که مالک سود و زیان شما نیست؟! و خداوند، شنوا و داناست.»

بگو: آيا غير از خدا چيزى را كه مالك سود و زيان شما نيست مى‌پرستيد؟ و خداوند، همو شنواى داناست

بگو: «آيا غير از خدا چيزى را كه اختيار زيان و سود شما را ندارد، مى‌پرستيد؟ و حال آنكه خداوند شنواى داناست.»

بگو: آیا شما کسی را غیر از خدا می‌پرستید که مالک هیچ سود و زیانی نسبت به شما نخواهد بود؟! و خداست که شنوا و داناست.

بگو: آیا به جای خدا چیزی را می پرستید که برای شما قدرت دفع هیچ زیان و جلب هیچ سودی را ندارد؟! و خداست که شنوا [یِ همه گفتارها] و دانا [یِ همه اسرار و رازها] ست.

بگو: آيا جز اللّه خداى ديگرى را كه براى شما مالك هيچ سود و زيانى نيست مى‌پرستيد و حال آنكه اللّه شنوا و داناست؟

بگو آیا به جای خداوند چیزی را می‌پرستید که نه زیانی برای شما دارد و نه سودی، و خداوند شنوای داناست‌

بگو: آيا غير خداى يكتا چيزى را مى‌پرستيد كه براى شما زيان و سودى در توان ندارد؟ و حال آنكه خداست كه شنوا و داناست.

بگو: آیا جز خدا کسی و چیزی را می‌پرستید که مالک هیچ سود و زیانی برای شما نیست؟ و خدا شنوای (اقوال و) آگاه (از اعمال شما) است.

بگو: «آیا غیر از خدا -چیزی را که اختیار زیان و سودتان را ندارد-می‌پرستید؟ حال آنکه خدا -(هم) او- بسیار شنوای بس داناست.»

بگو آیا پرستش کنید جز خدای آنچه را ندارد برای شما زیان و نه سودی و خدا است شنونده دانا

Say, “Do you worship, besides Allah, what has no power to harm or benefit you?” But Allah: He is the Hearer, the Knower.

ترتیل:

ترجمه:

المائدة ٧٥	آیه ٧٦	المائدة ٧٧
سوره : سوره المائدة نزول : ٧ هجرت اطلاعات آماری تعداد کلمات : ١٩ تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«مِن دُونِ»: بجز. غیر از. «مَا»: چیزی. کسی. در اینجا مراد حضرت عیسی، یا حضرت عیسی و مادرش حضرت مریم است.

تفسیر

---

• آيات ۶۸ - ۸۶ سوره مائده
• معنای جملۀ: «لَستُم عَلَى شَئٍ»، در آيه شريفه
• يهود و نصارا، فاقد پايگاه قابل اعتماد براى اقامه دين هستند
• عوامل سعادت آدمى: ايمان به خدا و روز جزا و عمل صالح
• دلیل کر و کور شدن يهود، از پذیرش دین حق و شنیدن پند
• بطلان و نامعقول بودن سخن نصارا كه گفته اند: «إنَّ اللهَ ثَالِثُ ثلَاَثَةٍ»
• چگونگى اعتقاد به تثليث، در ميان عوام نصارا
• احتجاج بر نفى الوهيت مسيح «ع» و حضرت مریم
• نكاتى كه در استدلال و احتجاج فوق، در آيه شريفه وجود دارد
• معناى غلو و بيان جايگاه «غلو»، نزد قوم يهود
• اعتقاد به «پدرى و پسرى»، از اقوام بت پرست، به مسيحيت راه يافته است
• چرا مسیحیان، نزديكترين ملت ها به مسلمين، از جهت دوستى معرفى شده اند؟
• بحث روایتی
• رواياتى درباره امر به معروف و نهى از منكر، و تعليم احكام الهى
• رواياتى در ذيل آيه: «ذَلِكَ بِأنَّ مِنهُم قِسِّيسِينَ وَ رُهبَاناً...»
• گفتاری در معنای «توحید»، از نظر قرآن
• نفى «وحدت عددى» از پروردگار، در قرآن کریم
• بحث روایتی: (روایاتی در ذیل آیات گذشته)
• شرح کلماتی از امير مؤمنان «ع»، درباره توحيد و صفات الهی
• چند خطبه دیگر از امير مؤمنان، درباره توحيد و صفات الهى
• خطبه ديگرى از امير مؤمنان «ع»، در توحید و صفات خداوند
• خطبه ديگرى از امير مؤمنان «ع»، درباره توحيد الهى، از كتاب احتجاج
• بحثی تاریخی

---

• تفسیر آیات

تفسیر نور (محسن قرائتی)

---

قُلْ أَ تَعْبُدُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ ما لا يَمْلِكُ لَكُمْ ضَرًّا وَ لا نَفْعاً وَ اللَّهُ هُوَ السَّمِيعُ الْعَلِيمُ «76»

(اى پيامبر! به مردم) بگو: آيا غير از خدا، چيزى را كه براى شما هيچ سود و زيانى ندارد مى‌پرستيد؟ در حالى كه خداوند همان شنواى داناست.

نکته ها

در اين آيه، گروهى از مسيحيان به خاطر شرك و غلوّ درباره‌ى عيسى عليه السلام مورد توبيخ خدا قرار گرفته‌اند. قُلْ أَ تَعْبُدُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ‌ ...

پیام ها

1- در بطلان راه شرك، به عقل و وجدان خود مراجعه كنيد. «أَ تَعْبُدُونَ»

2- محور و ريشه پرستش، جلب منفعت و يا دفع ضرر است و غير خداوند نمى‌تواند ضررى را دفع و منفعتى را جلب كند. لا يَمْلِكُ لَكُمْ ضَرًّا وَ لا نَفْعاً ...

3- تنها خداوند، شنواى درخواست‌ها و آگاه به سود و زيان انسان‌هاست، نه معبودهاى ديگر. «وَ اللَّهُ هُوَ السَّمِيعُ الْعَلِيمُ»

تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)

---

قُلْ أَ تَعْبُدُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ ما لا يَمْلِكُ لَكُمْ ضَرًّا وَ لا نَفْعاً وَ اللَّهُ هُوَ السَّمِيعُ الْعَلِيمُ (76)

بعد از آن در احتجاج افزوده مى‌فرمايد:

قُلْ أَ تَعْبُدُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ‌: بگو اى پيغمبر نصارى را بر سبيل انكار، آيا عبادت مى‌كنيد غير خدا را. ما لا يَمْلِكُ لَكُمْ ضَرًّا وَ لا نَفْعاً: آن را كه بذاته مالك نيست براى شما نه ضرر و نه نفع را، يعنى عيسى عليه السّلام تصرف آن نداشت كه به خودى خود ضررى و نفعى از بلا و عنا به شما رساند، بلكه آن به تمكين حق تعالى و اعطاى قدرت است به او، و هر گاه او بنفسه مالك چيزى نباشد كه خدا به بنده مى‌رساند از محنت و نعمت و صحت و نقمت، پس چگونه رتبه الوهيت داشته باشد. وَ اللَّهُ هُوَ السَّمِيعُ الْعَلِيمُ‌: و ذات اقدس الهى، معبود به حق اوست، شنوا به اقوال باطله شما، دانا به عقايد فاسده شما. پس شما را بر وفق آن جزا و سزا خواهد داد.

برهان- شخص عاقل به اندك تفكر و تعقل در موجودات عالم آفاق و انفس، هر آينه دريابد كه هيچيك قابل پرستش و ستايش نباشند جز خالق و صانع آنها، و الوهيت، خاصه ذات ذو الجلال اوست. چنانچه حضرت صادق عليه السّلام به مفضّل فرمايد:

اول عبرتها و دليلها بر صانع عالم- تعالى شأنه- تهيه و نظام اين عالم و تأليف اجزاى آن است بر وجه كمال؛ زيرا كه اگر تأمل كنى در اين عالم به فكر، و تميز كنى به عقل خود، خواهى يافت اين عالم را مانند خانه بنا شده و هر چه بندگان را به آن احتياج است در آن مهيا شده، پس آسمان رفيع مانند

تفسير اثنا عشرى، ج‌3، ص: 152

سقف اين خانه، و زمين وسيع ماند بساطى است گسترده، و ستارگان كه به حسن انتظام چيده‌اند مانند چراغها بر اين طاق مقرنس‌ «1» آويخته، و جواهر كه در جبال مخزون است مانند ذخيره‌ها براى انسان مهيا ساخته، و هر شيئى براى مصلحتى مقرّر، و انسان به منزله كسى است كه اين خانه را به او بخشيده‌اند و آنچه را در آنست به او وا گذاشته‌اند و انواع نباتات به جهت منافع او مهيا، و اقسام حيوانات بسبب نفع او آفريده. پس انتظام اين امور و اتّساق احوال، دليل واضح است بر مخلوقيت عالم به تقدير حكمت و مصلحت، و خالق همه يكى است كه اين اصناف مخلوقات را از الفت بهم داده، و بعضى را به بعضى مربوط ساخته. جلّ جلاله. «2»

تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)

---

قُلْ أَ تَعْبُدُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ ما لا يَمْلِكُ لَكُمْ ضَرًّا وَ لا نَفْعاً وَ اللَّهُ هُوَ السَّمِيعُ الْعَلِيمُ (76)

ترجمه‌

بگو آيا ميپرستيد از غير خدا چيزيرا كه مالك نميباشد از براى شما زيانى و نه سودى را و خدا او است شنواى دانا.

بيان‌

گفته‌اند اشاره است بآنكه حضرت عيسى (ع) از پيش خود كارى نميكرد هر چه مى‌كرد از احياء اموات و شفاء امراض بحول و قوه الهى بود حتى شفاعت و نفرين انبياء هم بدون اذن و اراده الهى مؤثر نيست ..

اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)

---

قُل‌ أَ تَعبُدُون‌َ مِن‌ دُون‌ِ اللّه‌ِ ما لا يَملِك‌ُ لَكُم‌ ضَرًّا وَ لا نَفعاً وَ اللّه‌ُ هُوَ السَّمِيع‌ُ العَلِيم‌ُ (76)

بفرما باين‌ نصاري‌ آيا عبادت‌ ميكنيد ‌از‌ ‌غير‌ ‌خدا‌ چيزي‌ ‌را‌ ‌که‌ مالك‌ نيست‌ ‌براي‌ ‌شما‌ ضرر و نفعي‌ ‌را‌ و خداوند ميشنود كلام‌ ‌شما‌ ‌را‌ و ميداند افعال‌ و كردار ‌شما‌ ‌را‌ قُل‌ أَ تَعبُدُون‌َ مِن‌ دُون‌ِ اللّه‌ِ اطاعت‌ و عبادت‌ كسي‌ ‌را‌ بايد كرد ‌که‌ تمام‌ احتياجات‌ بنده‌ ‌را‌ بتواند بنحو اتم‌ اكمل‌ موافق‌ حكمت‌ و مصلحت‌ رفع‌ كند و ‌آن‌ فقط قادر متعال‌ حكيم‌ ‌علي‌ الاطلاق‌، عالم‌ بجميع‌ خصوصيات‌ باطنيه‌ و ظاهريه‌، ذات‌ مقدس‌ پروردگار ‌است‌ نه‌ ‌غير‌ ‌آن‌ ما لا يَملِك‌ُ چيزي‌ و كسي‌ ‌که‌ مالك‌ هيچگونه‌ امري‌ نيست‌ نه‌ ‌از‌ ‌خود‌ و نه‌ ‌غير‌ ‌خود‌ لَكُم‌ ضَرًّا وَ لا نَفعاً بلكه‌ ‌خود‌ ‌هم‌ سر ‌تا‌ پا محتاج‌ ‌است‌ وَ اللّه‌ُ هُوَ السَّمِيع‌ُ العَلِيم‌ُ

برگزیده تفسیر نمونه

---

---

• تفسیر آیات

نکات آیه

۱- گروهى از مسیحیان، آلوده به عبادت و پرستش غیر خدا (اتعبدون من دون اللّه ما لایملک) با توجه به آیات گذشته، معلوم مى شود که مخاطبان جمله «اتعبدون» مسیحیان مى باشند.

۲- مسیحیان، مورد نکوهش خداوند به خاطر پرستش غیر خدا (قل اتعبدون من دون اللّه)

۳- مسیح (ع) و مادرش مریم، معبود برخى مسیحیان (قالوا إنّ اللّه هو المسیح ... قل اتعبدون من دون اللّه) مصداق مورد نظر از «من دون اللّه» به قرینه آیات گذشته مسیح (ع) و مادرش مریم است.

۴- کسى جز خداوند قادر بر نفع و زیان رسانى نیست. (اتعبدون من دون اللّه ما لایملک لکم ضراً و لانفعاً)

۵- مسیح (ع) و مادرش مریم، مالک هیچ سود و زیانى براى مردم نیستند. (اتعبدون من دون اللّه ما لایملک لکم ضراً و لانفعاً)

۶- تنها کسى شایسته پرستش است که زمام زیان و نفع مردم به دست اوست. (اتعبدون من دون اللّه ما لایملک لکم ضراً و لانفعاً)

۷- پندار قدرت مسیح (ع) و مریم بر سود و زیان رسانى به مردم، از عوامل پرستش آن دو، از سوى مسیحیان* (قل اتعبدون من دون اللّه ما لایملک لکم ضراً و لانفعاً) استدلال بر ناروایى پرستش مسیح (ع) و مادرش مریم به ناتوانى آنان از ضرر رسانى و نفع بخشى، مى تواند اشاره به ریشه و عامل پرستش مسیح (ع) و مریم، از سوى نصارا داشته باشد.

۸- شرک و پرستش غیر خدا، برخاسته از ناآگاهى به مالک حقیقى سود و زیان و سرچشمه قدرت در هستى (اتعبدون من دون اللّه ما لایملک لکم ضراً و لانفعاً)

۹- دفع زیان و جلب منفعت، انگیزه اى براى پرستش (اتعبدون من دون اللّه ما لایملک لکم ضراً و لانفعاً)

۱۰- تنها خداوند، سمیع (شنوا) و علیم (دانا) است. (و اللّه هو السمیع العلیم)

۱۱- تنها خداوند، شنواى درخواستها و آگاه به سود و زیان انسانهاست. (ما لایملک لکم ضراً و لانفعاً و اللّه هو السمیع العلیم)

۱۲- شنوایى و دانایى مطلق، ویژگى معبود شایسته و بایسته پرستش (قل اتعبدون من دون اللّه ... و اللّه هو السمیع العلیم)

۱۳- شنوایى و دانایى مطلق، شرط توانایى بر سود و زیان رسانى به مردم (ما لایملک لکم ضراً و لانفعاً و اللّه هو السمیع العلیم) به نظر مى رسد جمله «و اللّه ...» برهانى است بر دو حقیقتى که در فراز قبل بیان شد، یکى توان خداوند به ضرر و نفع رسانى و دیگر، ناتوانى غیر خدا بر آن.

موضوعات مرتبط

• اسماء و صفات: سمیع ۱۰ ; علیم ۱۰
• انگیزش: عوامل انگیزش ۹
• توحید: افعالى ۴
• جهل: آثار جهل ۸
• خدا: سرزنشهاى خدا ۲ ; شنوایى خدا ۱۱ ; علم خدا ۱۱ ; قدرت خدا ۴
• زیان: دفع زیان ۹ ; منشأ زیان ۴، ۵، ۶، ۸، ۱۱، ۱۳
• سود: منشأ سود ۴، ۵، ۶، ۸، ۱۱، ۱۳
• شرک: زمینه شرک عبادى ۸ ; شرک عبادى ۱، ۲، ۳، ۷
• شنوایى: ارزش شنوایى ۱۲، ۱۳
• عبادت: زمینه عبادت ۹ ; عبادت غیر خدا ۱، ۲
• عقیده: باطل ۷
• علم: ارزش علم ۱۲، ۱۳
• عیسى (ع): زمینه عیسى (ع) پرستى ۷ ; قدرت عیسى (ع) ۵، ۷ ; معبودیت عیسى (ع) ۳
• قدرت: آثار قدرت ۷ ; منشأ قدرت ۸
• مریم (ع): زمینه مریم (ع) پرستى ۷ ; قدرت مریم (ع) ۵، ۷ ; معبودیت مریم (ع) ۳
• مسیحیان: سرزنش مسیحیان ۲ ; شرک مسیحیان ۲
• مشرکان: سرزنش مشرکان ۲
• معبود: ملاک معبود ۶، ۱۲
• منفعت‌طلبى: آثار منفعت‌طلبى ۹