تفسیر:المیزان جلد۱ بخش۱۶: تفاوت میان نسخه‌ها

«'''اسجُدُوا لِآدَمَ ...»: از اين جمله، اجمالا استفاده می شود كه سجده براى غير خدا جائز است، در صورتی كه منظور از آن، احترام و تكريم آن غير خدا، و در عين حال خضوع و اطاعت امر خدا نيز بوده باشد. و نظير اين استفاده را از آيه: «وَ رَفَعَ أبَوَيهِ عَلَى العَرشِ وَ خَرُّوا لَهُ سُجّداً وَ قَالَ يَا أبَتِ هَذَا تَأوِيلُ رُؤيَاىَ مِن قَبلُ قَد جَعَلَهَا رَبِّى حَقّاً: پدر و مادر خود را بر تخت سلطنت نشانيد، و ايشان و برادران، همگى به منظور تعظيم وى بع سجده افتادند. يوسف به پدر گفت: پدرم! اين است تأويل آن رؤيایی كه قبلا ديده بودم، پروردگارم آن رؤيا را محقق كرد»، نيز می توان كرد.

چيزی كه هست، ذوق دينى كه مردم متدين آن را از انس ذهن به ظواهر دين كسب كرده اند، اقتضاء مى كند كه به طور كلّى اين عمل را به خدا اختصاص دهند، و براى غير خدا - هرچند از باب تعارف و تحيت باشد - به خاك نيفتند. اين ذوق، قابل انكار نيست، ولیكن چنين هم نيست كه هر عملى را كه به منظور اظهار اخلاص درباره خدا مى آوريم، آوردن آن عمل درباره غير خدا ممنوع باشد،

و نتوانيم با آن عمل، نسبت به بندگان صالح خدا، و يا قبور اولياء او، و يا آثار آنان اظهار محبت كنيم. چون چنين منعى از راه دليل عقلى و يا نقلى نرسيده، و ما إن شاء اللّه، به زودى در محل مناسب، باز پيرامون اين مطلب بحث خواهيم كرد.