تفسیر:المیزان جلد۶ بخش۱۴: تفاوت میان نسخه‌ها

«''' لا يُؤَاخِذُكُمُ اللَّهُ بِاللَّغْوِ فى أَيْمَنِكُمْ وَ لَكِن يُؤَاخِذُكم بِمَا عَقَّدتُّمُ الاَيْمانَ '''»:

«'''لغو'''» چيزى را گويند كه اثرى از آثار عملى بر آن مترتب نشود، و «'''ايمان '''» جمع «'''يمين '''» و به معناى سوگند است .

راغب در مفردات گفته است : «'''يمينى '''» كه به معناى قسم است استعاره است از يمين به معناى دست ، به اعتبار كارهائى كه شخصى معاهد و صاحب سوگند و غير او انجام مى دهند، و يمين به اين معنا در چند جاى قرآن بكار رفته ،

از آن جمله مى فرمايد: «ام لكم ايمان علينا بالغه الى يوم القيمه» و نيز مى فرمايد: «و اقسموا بالله جهد ايمانهم» و نيز مى فرمايد: «لا يواخذكم الله باللغو فى ايمانكم» و«عقدتم» را اگر با تشديد قاف بخوانيم از تعقيد و به معناى مبالغه در عقد و گره زدن است ، و ليكن «عقدتم» به تخفيف هم قرائت شده، «فى ايمانكم» متعلق است به جمله «لا يواخذكم» يا به جمله «باللغو» البته دومى به صحت نزديك تر است ،

اين است آنچه از ظاهر آيه استفاده مى شود، و اين منافات ندارد با اينكه شارع مقدس گفتن : و الله فلان حرام را مرتكب و يا و الله فلان واجب را ترك مى كنم ، را جزو سوگند لغو بشمارد، و اثرى براى آن قائل نشود، و بفرمايد: «'''هر عملى كه سوگند بر انجام آن و يا ترك آن خورده مى شود بايد آن عمل و يا آن ترك رجحان و حسن داشته باشد، و گرنه لغو و بى اثر است '''» زيرا اين حكمى است كه از ناحيه سنت به حكم قرآن ضميمه و ملحق شده است ، و لازم نيست آنچه را كه سنت بر آن دلالت دارد قرآن نيز بخصوص آن دلالت كند.  

ممكن است كسى خيال كند كه جمله «'''و لكن يواخذكم بما عقدتم الايمان '''» دليل است بر اينكه سوگند همين كه در عقد و التزام بكار رفت صحيح و موثر و مورد مواخذه است ، چون مطلق است و شامل مى شود جائى را كه رجحان داشته باشد، و مواردى را كه فاقد رجحان باشد، و ليكن اين خيال باطل است و در آيه چنين دلالتى نيست ، براى اينكه آيه سوگندى را مى گويد كه بر حسب موازين شرع صحيح و ممضى باشد، زيرا در ذيل آيه اين جمله است : «'''و احفظوا ايمانكم '''» و اگر مراد مطلق سوگند بود لازمه اش اين بود كه در اين ذيل فرموده باشد مطلق سوگند را چه داراى رجحان باشد و چه نباشد حفظ كنيد، و حال آنكه شارع از اين دو يكى را كه همان فاقد رجحان است لغو فرموده ، پس معين شد كه در صدر آيه مراد از سوگند لغو، سوگندى است كه عقد و التزام نداشته باشد، و سوگندهائى كه عقد و التزام دارد سوگند لغو نيست .