الواقعة ٤٣

وَ ظِلٍ‌ مِنْ‌ يَحْمُومٍ‌

کپی متن آیه
وَ ظِلٍ‌ مِنْ‌ يَحْمُومٍ‌

ترجمه

و در سایه دودهای متراکم و آتشزا!

|و سايه‌اى از دود سياه

و سايه‌اى از دود تار.

و سایه‌ای از دود آتش دوزخ.

و سایه ای از دودهای بسیار غلیظ و سیاه،

در سايه‌اى از دود سياه،

و سایه‌ای از دوده‌

و سايه‌اى از دودى سخت سياه،

و در سایه‌ی دودهای بسیار سیاه و گرم قرار خواهند گرفت.

و سایه‌ای از دود تار پر خفقان.

و سایه‌ای از دود سیاه‌

And a shadow of thick smoke.

ترتیل:

ترجمه:

الواقعة ٤٢	آیه ٤٣	الواقعة ٤٤
سوره : سوره الواقعة نزول : ٢ بعثت اطلاعات آماری تعداد کلمات : ٤ تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«یَحْمُومٍ»: دود پرحرارت و بسیار غلیظ و سیاه (نگا: زمر / ).

آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)

انْطَلِقُوا إِلَى‌ ظِلٍ‌ ذِي‌ ثَلاَثِ‌... (۱) لاَ ظَلِيلٍ‌ وَ لاَ يُغْنِي‌ مِنَ‌... (۱)

إِلَيْهِ‌ مَرْجِعُکُمْ‌ جَمِيعاً وَعْدَ... (۱) يَتَجَرَّعُهُ‌ وَ لاَ يَکَادُ يُسِيغُهُ‌... (۰) فِي‌ الْحَمِيمِ‌ ثُمَ‌ فِي‌ النَّارِ... (۱) انْطَلِقُوا إِلَى‌ مَا کُنْتُمْ‌ بِهِ‌... (۰) إِنَّهَا تَرْمِي‌ بِشَرَرٍ کَالْقَصْرِ (۰) کَأَنَّهُ‌ جِمَالَةٌ صُفْرٌ (۰) وَيْلٌ‌ يَوْمَئِذٍ لِلْمُکَذِّبِينَ‌ (۰) وَ مَا يَسْتَوِي‌ الْأَحْيَاءُ وَ لاَ... (۰)

تفسیر

---

• آيات ۱۱ - ۵۶ سوره واقعه
• موارد استعمال كلمۀ «قرب»، در امور مادی و معنوی
• توصیف نعمت های بهشتى مقربان
• توصیف نعمت های بهشتى اصحاب یمین
• توصیف حال اصحاب شمال، در قيامت
• اقوال مختلف درباره مقصود از «حنث عظيم»
• پاسخ خداوند به استبعاد معاد مشركان و بيان حالشان در قيامت
• بحث روايتى
• توضیحی راجع به نسخ آيه: «ثُلّة من الأوّلين و ثُلّة من الآخرين»
• رواياتى در ذيل آيات مربوط به بهشت و نعمت هاى بهشتى

---

• تفسیر آیات

تفسیر نور (محسن قرائتی)

---

وَ ظِلٍّ مِنْ يَحْمُومٍ «43» لا بارِدٍ وَ لا كَرِيمٍ «44»

و سايه‌اى از دود غليظ و سياهند. كه نه خنك است و نه سودبخش.

تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)

---

وَ ظِلٍّ مِنْ يَحْمُومٍ (43)

وَ ظِلٍّ مِنْ يَحْمُومٍ‌: و در سايه‌اى از دود گرم كه در غايت سياهى باشد.

در تبيان شيخ طوسى رحمه الله: چون حرارت سموم در اجساد و اكباد آنها اثر كند، پناه جويند به حميم چنانچه گرمازدگان در دنيا آب مى‌طلبند. چون در حميم افتند از حرارت آن بيشتر متأذى شوند، پناه برند به سايه از دود ظلمانى و آتش سياهى است، چه آتش جهنم و اهل آن و لباس آن و هر چه در آن باشد سياه است‌ «3».

تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)

---

وَ أَصْحابُ الشِّمالِ ما أَصْحابُ الشِّمالِ (41) فِي سَمُومٍ وَ حَمِيمٍ (42) وَ ظِلٍّ مِنْ يَحْمُومٍ (43) لا بارِدٍ وَ لا كَرِيمٍ (44) إِنَّهُمْ كانُوا قَبْلَ ذلِكَ مُتْرَفِينَ (45)

وَ كانُوا يُصِرُّونَ عَلَى الْحِنْثِ الْعَظِيمِ (46) وَ كانُوا يَقُولُونَ أَ إِذا مِتْنا وَ كُنَّا تُراباً وَ عِظاماً أَ إِنَّا لَمَبْعُوثُونَ (47) أَ وَ آباؤُنَا الْأَوَّلُونَ (48) قُلْ إِنَّ الْأَوَّلِينَ وَ الْآخِرِينَ (49) لَمَجْمُوعُونَ إِلى‌ مِيقاتِ يَوْمٍ مَعْلُومٍ (50)

ثُمَّ إِنَّكُمْ أَيُّهَا الضَّالُّونَ الْمُكَذِّبُونَ (51) لَآكِلُونَ مِنْ شَجَرٍ مِنْ زَقُّومٍ (52) فَمالِؤُنَ مِنْهَا الْبُطُونَ (53) فَشارِبُونَ عَلَيْهِ مِنَ الْحَمِيمِ (54) فَشارِبُونَ شُرْبَ الْهِيمِ (55)

هذا نُزُلُهُمْ يَوْمَ الدِّينِ (56)

---

جلد 5 صفحه 131

ترجمه‌

و ياران جانب چپ چيست حال ياران جانب چپ‌

در باد گرم سوزان و آب جوشان هستند

و در سايه‌اى از دود بسيار سياه‌

كه نه سرد است و نه پسنديده‌

همانا آنها بودند پيش از اين بناز و نعمت پرورده‌شدگان‌

و بودند كه اصرار مى‌ورزيدند بر گناه بزرگ‌

و بودند كه ميگفتند آيا وقتى كه مرديم و گشتيم خاك و استخوانها آيا همانا ما بر انگيخته شدگانيم‌

و آيا پدران پيشين ما

بگو همانا پيشينيان و پسينيان‌

هر آينه جمع‌شدگانند تا وقت روز معيّنى‌

پس همانا شما اى گمراهان تكذيب كنندگان‌

هر آينه خورندگانيد از درختى از زقوم‌

پس پر كنند گانيد از آن شكمها را

پس آشامندگانيد روى آن از آب جوشان‌

پس نوشندگانيد مانند نوشيدن شتران عطشان‌

اينست تشريفات ورودى آنها روز قيامت.

تفسير

اصحاب شمال كه صاحبان شئامت و شقاوتند و در آيات اوليّه اين سوره بيان شد جاى تعجّب است از حال آنها كه در باد سام مولود از حرارت آتش جهنم كه در نهايت سوزندگى و نافذ در مسامات بدن است جاى دارند و آب جوشى كه بر سر آنها ريخته ميشود بر آنها احاطه مينمايد و سايه‌اى از تراكم دودهاى بسيار سياه جهنم بر سر آنها افكنده شده كه نه برودت و خنكى دارد و نه خوبى ديگر جز عفونت و اينها كسانى هستند كه خداوند نعمت خود را از آنها دريغ نفرموده بود و در دنيا بعيش و عشرت مشغول بودند و لذا از ياد خدا و انجام وظايف بندگى خودشان غافل و بپرورش بدن خاكى دلخوش و مايل گشتند و پى در پى مرتكب معاصى كبيره شدند و توبه ننمودند و گفته‌اند مراد از حنث عظيم شرك است و حنث بر گناه اطلاق ميشود و بنظر حقير حنث همان خلف عهد ازلى الهى است كه بايد بنى آدم معصيت خدا و عبادت شيطان را ننمايند و آن هر چه باشد بزرگ است و لذا خداوند فرموده آنها در دنيا بطور تعجب ميگفتند آيا وقتى كه ما مرديم و خاك شديم و از ما جز استخوان پوسيده‌ئى باقى نماند دو مرتبه زنده ميشويم و بالاتر از اين آيا پدران ما كه سالهاى دراز است كه مرده‌اند و چيزى از

---

جلد 5 صفحه 132

آنها باقى نمانده زنده ميشوند بگو اى پيغمبر در جواب اين مردم نفهم بى‌فكر بلى تمام مردم دنيا از اوّلين تا آخرين را خدا براى روز معيّنى كه قيامت كبرى باشد جمع ميفرمايد و همه را زنده ميكند و در پيشگاه خود حاضر ميسازد پس شما گمراهانى كه تكذيب نموديد انبيا و اوصيا و علما را از شدّت گرسنگى از ميوه تلخ بد بوى درخت زقوم كه در سوره الصّافات بيان شد ميخوريد و شكمهاى خودتان را پر ميكنيد پس عطش بر شما غلبه ميكند و مجبور ميشويد روى آن آب داغ جهنّمى را مانند شترانى كه از آب خوردن سير نميشوند بخوريد و اين بمنزله تشريفات ورودى ميهمان است كه براى آنها در اوّل وقت جزاء تهيّه شده و تقديم ميشود عذابهاى گوناگون آنها را بعد از استقرار در جهنّم خدا ميداند كه چيست و بنابراين كلام مبنى بر طعن و استهزاء آنها است و بعضى گفته‌اند نزل چيزى است كه صاحبش بر آن وارد ميشود و قمى ره نقل فرموده كه اين ثواب آنها است در روز مجازات.

اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)

---

وَ ظِل‌ٍّ مِن‌ يَحمُوم‌ٍ (43)

و سايه‌ ‌از‌ يحموم‌ بعضي‌ گفتند: يحموم‌ دود سياه‌ جهنم‌ ‌است‌ شديد السواد و بعضي‌ گفتند: كوهيست‌ ‌در‌ جهنم‌ ‌که‌ اهل‌ جهنم‌ مي‌روند ‌به‌ زير سايه ‌آن‌ كوه‌ لكن‌ ‌اينکه‌ يحموم‌.

برگزیده تفسیر نمونه

---

(آیه 43)- «و در سایه دودهای متراکم و آتش زا» (وَ ظِلٍّ مِنْ یَحْمُومٍ).

باد سوزان کشنده از یکسو، و آب جوشان مرگبار از سوی دیگر، و سایه دود داغ و خفه کننده از سوی سوم، آنها را چنان گرفتار می‌سازد که تاب و توان را از آنان می‌گیرد، و اگر هیچ مصیبت دیگری جز این سه مصیبت را نداشته باشند برای کیفر آنها کافی است.

---

• تفسیر آیات

نکات آیه

۱ - زندگى در سایه اى از دود سیاه، فرجام اخروى اصحاب الشمال (و ظلّ من یحموم) مفسران «یحموم» را به دود سیاه معنا کرده اند.

۲ - فضاى دوزخ، آکنده از دود سیاه (و ظلّ من یحموم) آیات این بخش، ترسیم کننده محل زندگى «اصحاب الشمال» در جهان آخرت است.

موضوعات مرتبط

• اصحاب شمال: عذاب اخروى اصحاب شمال ۱; فرجام اخروى اصحاب شمال ۱
• جهنم: دود سیاه جهنم ۲; سایه هاى جهنم ۱
• عذاب: عذاب با دود سیاه ۱