۱۵٬۹۷۷
ویرایش
تفسیر:المیزان جلد۲ بخش۶: تفاوت میان نسخه‌ها
از الکتاب
←ناسخ بودن آيه شريفه حكم قبلى را مبنى بر حرمت عمل زناشوئى در شبهاى ماه رمضان
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۱۲: | خط ۱۲: | ||
<span id='link57'><span> | <span id='link57'><span> | ||
== | ==بیان نسخ حكم قبلی حرمت عمل زناشویى، در شب هاى ماه رمضان == | ||
بنابراين، پس آيه شريفه دلالت مى كند بر اين كه: قبل از نزول اين آيه، حكم روزه اين بوده كه در شب روزه، زناشویى هم حرام بوده، و با نازل شدن اين آيه، حليت آن تشريع و حرمتش نسخ شده، همچنان كه جمعى از مفسران نيز اين را گفته اند. | |||
و همچنين | و جملۀ «أُحِلَّ لَكُم...»، و همچنين جمۀ «كُنتُم تَختَانُونَ...»، و جملۀ «فَتَابَ عَلَيكُم وَ عَفَا عَنكُم»، و جملۀ «فَالآنَ بَاشِرُوهُنَّ...»، همه إشعار و بلكه دلالت بر اين نسخ دارد. زيرا اگر قبلا عمل زناشویى در شب روزه حرام نبود، حق كلام اين بود كه بفرمايد: «فَلَا جُنَاحَ عَلَيكُم أن تُبَاشِرُوهُنَّ»: حرجى بر شما نيست كه با زنان در آميزيد، و يا عبارتى نظير آن. نه اين كه بفرمايد: «حلال شد بر شما»، و اين، خيلى روشن است. | ||
و همچنين جمله | و بعضى گفته اند: آيه شريفه، ناسخ نيست. چون در آيات روزه نسبت به عمل جماع و يا خوردن و شرب، چيزى كه حرمت را برساند نبوده، تا اين آيه با حلال كردن آن ناسخ باشد، بلكه ظاهر قضيه، چنان كه بعضى روايات هم كه از طرق اهل سنت و جماعت رسيده، به آن إشعار دارد، اين است كه: مسلمين وقتى حكم وجوب روزه نازل شد، و آيه «كُتِبَ عَلَيكُمُ الصِّيَامُ كَمَا كُتِبَ عَلَى الَّذِينَ مِن قَبلِكُم...»، را شنيدند، فهميدند كه احكام اسلام و مسيحيت از جميع جهات مساويند، و همان طور كه گفته اند، مسيحيان عمل زناشویى و اكل و شرب را در اول شب انجام مى دادند، بعد در آخر شب امساك مى كردند. مسلمانان هم، همين طور روزه گرفتند. البته اين معنا بر جوان ها گران آمد، چون نمى توانستند از عمل زناشویى صرف نظر كنند، لذا با اين كه اين عمل را گناه مى دانستند، سرّى انجام مى دادند، و در نتيجه، اين عمل را خيانتى به خود مى پنداشتند. پيرمردان هم از ترك خوردن و نوشيدن بعد از خواب ناراحت بودند، و اى بسا بعضى ها خواب مى ماندند و به حكم روزه مسيحيان كه بعد از خواب افطار حرام بوده، ديگر نمى توانستند سحرى بخورند. لذا آيه نازل شد و بيان كرد كه عمل زناشویى و اكل و شرب در شب، براى روزه دار در رمضان حرام نيست. <center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۲ صفحه ۶۶ </center> | ||
پس مسأله نسخى در بين نبوده. آنگاه گفته اند: منظور آيه شريفه اين بوده كه مردم را از اشتباه درآورد، و بفهماند اين كه گفتيم: «كُتِبَ عَلَيكُمُ الصِّيَامُ كَمَا كُتِبَ عَلَى الَّذِينَ مِن قَبلِكُم»، اين تشبيه در اصل تشريع روزه بوده، نه اين كه خصوصيات روزه اسلام هم، عين خصوصيات روزه در مسيحيت است. و اما اين كه فرموده: «حلال شد بر شما رفث در شب هاى روزه»، دلالت ندارد بر اين كه قبلا رفث حرام بوده، بلكه تنها مى خواهد بفرمايد اين عمل حلال است، همچنان كه آيه: «أُحِلَّ لَكُم صَيدُ البَحرِ» اين دلالت را ندارد. چون قبلا شكار دريا بر كسانى كه در احرام بودند، حرام نبوده، تا اين آيه بخواهد آن را حلال كند. | |||
و همچنين جملۀ «عَلِمَ اللهُ أنَّكُم كُنتُم تَختَانُونَ أنفُسَكُم»، اين دلالت را ندارد. چون اين جمله تنها مى خواهد بفرمايد شما به نظر خودتان عمل حرامى را انجام مى داديد، و به نظر خود خيانت مى كرديد، در حالى كه خيانت نبوده، و به همين جهت فرموده: «تَختَانُونَ أنفُسَكُم»، و اگر واقعا سحرى خوردن بعد از خواب حرام بوده، بايد بفرمايد: «تَختَانُونَ اللهَ: به خدا خيانت مى كرديد»، همچنان كه در آيه «لَا تَخُونُوا اللهَ وَ الرَّسُولَ وَ تَخُونُوا أمَانَاتِكُم»، گناه را خيانت به خدا و رسول دانسته. | |||
البته همه اين ها، در صورتى است كه منظور از «تَختَانُونَ»، خيانت باشد. و اما اگر مراد از آن، نقص باشد، كه مطلب روشن تر است. و خلاصه معناى آيه اين است كه: خدا دانست كه شما به نظر خودتان خيانت مى كنيد، يعنى بهره خود را از اكل و شرب و عمل زناشویى ناقص مى كنيد. | |||
و همچنين جملۀ «فَتَابَ عَلَيكُم وَ عَفَى عَنكُم» نيز، صراحت ندارد بر اين كه نكاح در شب هاى رمضان حرام بوده، ولى اين توجيه صحيح نيست، زيرا خلاف ظاهر آيه است. چون ظاهر جملۀ «أُحِلَّ لَكُم...»، و جملۀ «كُنتُم تَختَانُونَ أنفُسَكُم»، و جملۀ «فَتَابَ عَلَيكُم وَ عَفَى عَنكُم»، هر چند صريح در نسخ نيستند، اما كمال ظهور را در آن دارند. علاوه بر اين كه جملۀ «فَالآنَ بَاشِرُوهُنَّ...»، نيز هست. چه اگر قبل از نزول آيه هم، حكم خدا همان جواز همخوابگى با زنان بود، جوازى مستمر از قبل از نزول آيه تا بعد از آن، ديگر معنا نداشت اين طور تعبير فرمايد كه: «پس الآن همخوابگى بكنيد». | |||
<center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۲ صفحه ۶۷ </center> | <center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۲ صفحه ۶۷ </center> | ||
و اما | و اما اين كه: «آيات سابقه مربوط به روزه، مشتمل بر حكم تحريم نبود تا اين آيه ناسخ آن باشد»، در پاسخ مى گویيم: | ||
در آيات سابق، هيچ يك از احكام روزه نيز بيان نشده بود. نه حرمت نكاح، و نه حرمت اكل و شرب. و اين مسلّم است كه رسول خدا «صلى الله عليه و آله و سلم»، حكم روزه را قبل از نزول اين آيه، براى مسلمان ها بيان كرده بوده، ممكن است حكم حرمت همخوابگى را هم در بين احكام بيان كرده بوده، و اين آيه ناسخ حكم رسول خدا «صلى الله عليه و آله و سلم» بوده باشد، هر چند كه حكم منسوخ در كلام خدا نيامده باشد. | |||
<span id='link58'><span> | <span id='link58'><span> | ||
==طرح يك اشكال در ارتباط با مسئله نسخ در آيه و پاسخ به آن == | ==طرح يك اشكال در ارتباط با مسئله نسخ در آيه و پاسخ به آن == | ||
حال اگر بگوئى جمله :«''' هن لباس لكم و انتم لباس لهن '''» دلالت دارد بر علت تشريع جواز رفث ، و به ناچار نمى تواند هم ناسخ را شامل شود، و هم منسوخ را، چون اين حرف بسيار نامربوط است ، كه براى حكم نسخ علتى بياورند، كه شامل ناسخ و منسوخ هر دو بشود، و لو اينكه بگوئيم تعليل هائى كه در موارد احكام شرع آمده علت نيست ، بلكه حكمت است ، و يا بگوئيم : كه حكمت لازم نيست مانند علت جامع و مانع باشد، چون معنا ندارد حكم منسوخ و حكم ناسخ يك حكمت داشته باشند. | حال اگر بگوئى جمله :«''' هن لباس لكم و انتم لباس لهن '''» دلالت دارد بر علت تشريع جواز رفث ، و به ناچار نمى تواند هم ناسخ را شامل شود، و هم منسوخ را، چون اين حرف بسيار نامربوط است ، كه براى حكم نسخ علتى بياورند، كه شامل ناسخ و منسوخ هر دو بشود، و لو اينكه بگوئيم تعليل هائى كه در موارد احكام شرع آمده علت نيست ، بلكه حكمت است ، و يا بگوئيم : كه حكمت لازم نيست مانند علت جامع و مانع باشد، چون معنا ندارد حكم منسوخ و حكم ناسخ يك حكمت داشته باشند. | ||
