تفسیر:المیزان جلد۶ بخش۱۴: تفاوت میان نسخه‌ها

إِنَّمَا يُرِيدُ الشَّيْطانُ أَن يُوقِعَ بَيْنَكُمُ الْعَدَاوَةَ وَ الْبَغْضاءَ فى الخَْمْرِ وَ الْمَيْسرِ وَ يَصُدَّكُمْ عَن ذِكْرِ اللَّهِ وَ عَنِ الصَّلَوةِ فَهَلْ أَنتُم مُّنتهُونَ(۹۱)

لَيْس عَلى الَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحَاتِ جُنَاحٌ فِيمَا طعِمُوا إِذَا مَا اتَّقَوْا وَّ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحَاتِ ثُمَّ اتَّقَوا وَّ آمَنُوا ثُمَّ اتَّقَوا وَّ أَحْسَنُوا وَ اللَّهُ يُحِبُّ المُْحْسِنِينَ(۹۳)

اين دو آيه با آيه: «قُل إنَّمَا حَرَّمَ رَبِّىَ الفَوَاحِشَ مَا ظَهَرَ مِنهَا وَ مَا بَطَنَ وَ الإثمَ»، و آيه مورد بحث تا جملۀ «أنتُم مُنتَهُون»، اگر همه به هم منضم و يكجا در نظر گرفته شوند، سياق هاى مختلفشان، اين معنا را مى رساند كه شارع مقدس، شراب را بتدريج تحريم فرموده است. نمى خواهيم بگوييم نخست نهى تنزيهى، سپس نهى اعافه، و در مرتبه سوم نهى كراهتى و در آخرين مرحله نهى تحريمى كرده، تا سر از نسخ در آورد.

نهى تحريمى از خصوص شراب را، به تدريج بيان فرموده، به اين معنا كه نخست، شراب را در ضمن عنوان گناه كه عنوانى است عام تحريم كرده، و فرموده است: «بگو پروردگار من، فواحش - چه علنى و چه در پنهانى - و همچنين إثم را تحريم نموده»، آنگاه همان را به تحريم خاص و به صورت نصيحت بيان كرده و فرموده است: «بگو كه گرچه براى مردم در اين دو، يعنى شراب و قمار منافعى است، جز اين كه گناه آن دو، از نفعشان بزرگتر است». و نيز فرمود: «مبادا با اين كه مست هستيد، در صدد نماز خواندن برآييد، بلكه صبر كنيد تا آن كه به حال خود آمده و بفهميد چه مى گوييد». البته بنابر اين كه مراد از اين مستى، مستى شراب باشد، نه مستى و بيخودى خواب. بار سوم هم او را باز به تحريم خاص، وليكن با تشديد و تأكيد هرچه بيشتر، بيان كرده و فرموده: «إنَّمَا الخَمرُ وَ المَيسِرُ وَ الأنصَابُ وَ الأزلَامُ رِجسٌ مِن عَمَل الشَّيطَانِ... فَهَل أنتُم مُنتَهُونَ»