گمنام

تفسیر:المیزان جلد۱۵ بخش۳۹: تفاوت میان نسخه‌ها

از الکتاب
خط ۴۴: خط ۴۴:


==وجه تفاوت تعبیر عصای موسی«ع»، به «ثعبان» و «جانّ»، در دو سوره قرآن==
==وجه تفاوت تعبیر عصای موسی«ع»، به «ثعبان» و «جانّ»، در دو سوره قرآن==
در اين جا سؤالى پيش مى آيد و آن اين است كه : چرا در دو سوره اعراف و شعراء در مورد همين داستان عصاى زنده شده را «ثعبان مبين» خواند، كه نام مار بسيار بزرگ و عظيم الجثه است ولى در اين سوره آن را به «جان» كه نام مار كوچك است تشبيه كرده است ؟
در اين جا سؤالى پيش مى آيد و آن، اين است كه: چرا در دو سوره «اعراف» و «شُعَراء»، در مورد همين داستان، عصاى زنده شده را «ثعبان مبين» خواند، كه نام مار بسيار بزرگ و عظيم الجثه است، ولى در اين سوره آن را به «جانّ»، كه نام مار كوچك است، تشبيه كرده است؟


جواب از اين سؤال اين است كه : تشبيه تنها از نظر اهتزاز و سرعت حركت و اضطراب است ، نه از نظر كوچكى و بزرگى ، چون آنچه مايه شگفتى است اين است كه يك چوب دستى به صورت اژدهايى به صورتهاى عظيم الجثه و هول انگيز در آيد، آن وقت بر خلاف اژدهاهاى ديگر مانند يك مار كوچك جست و خيز كند و به سرعت آن بدود و نخواسته است خود عصا و يا ثعبان را به خود «'''جان '''» تشبيه كند.
جواب از اين سؤال، اين است كه: تشبيه تنها از نظر اهتزاز و سرعت حركت و اضطراب است، نه از نظر كوچكى و بزرگى. چون آنچه مايه شگفتى است، اين است كه يك چوبدستى به صورت اژدهايى، به صورت هاى عظيم الجثه و هول انگيز در آيد. آن وقت بر خلاف اژدهاهاى ديگر، مانند يك مار كوچك جست و خيز كند و به سرعت آن بدود، و نخواسته است خود «عصا» و يا «ثُعبان» را به خود «جان» تشبيه كند.


بعضى ديگر در رفع اين منافات دو جور تشبيه گفته اند به اينكه : عصاى موسى به صور مختلفى در مى آمده، در اولين بار به صورت مارى كوچك در آمد، كه در سوره طه از آن خبر داده ، مى فرمايد: «فالقيها فاذا هى حية تسعى» و در موقعى كه پيش روى فرعون آن را به زمين انداخت به صورت اژدهايى آشكار در آمد، همچنانكه در سوره اعراف و شعراء آمده است .
بعضى ديگر در رفع اين منافات دو جور تشبيه، گفته اند به اين كه: عصاى موسى به صور مختلفى در مى آمد.، در اولين بار، به صورت مارى كوچك در آمد، كه در سوره «طه» از آن خبر داده، مى فرمايد: «فَألقَيهَا فَإذَا هِىَ حَيّةٌ تَسعَى»، و در موقعى كه پيش روى فرعون آن را به زمين انداخت، به صورت اژدهايى آشكار در آمد، همچنان كه در سوره «اعراف» و «شُعراء» آمده است.


ليكن اين وجه درست نيست ، هر چند از نظر سياق آيات ، وجه خوبى است ، ولى اين اشكال بر آن وارد است كه يا مى گويى عصا مار نشد، كه صحيح است و يا مى گويى مار شد كه در اين صورت معنا ندارد بفرمايد مار، مثل مار شد، به خلاف وجهى كه ما گفتيم چون در وجه ما تشبيه به مار تنها از نظر سرعت جست و خيز است گويا فرموده عصا اژدها شد اژدهايى كه از نظر سرعت جست و خيز، گويى مار كوچكى است ، پس ‍ وجهى كه در دفع اشكال مورد اعتماد است همان وجه گذشته است .
ليكن اين وجه درست نيست، هر چند از نظر سياق آيات، وجه خوبى است، ولى اين اشكال بر آن وارد است كه: يا مى گويى عصا مار نشد، كه صحيح است و يا مى گويى مار شد كه در اين صورت معنا ندارد بفرمايد مار، مثل مار شد.  


«'''يَا مُوسى لا تخَف إِنى لا يخَاف لَدَى الْمُرْسلُونَ'''»:
به خلاف وجهى كه ما گفتيم. چون در وجه ما، تشبيه به مار، تنها از نظر سرعت جست و خيز است. گويا فرموده: عصا اژدها شد، اژدهايى كه از نظر سرعت جست و خيز، گويى مار كوچكى است. پس وجهى كه در دفع اشكال مورد اعتماد است، همان وجه گذشته است.


توضيحى درباره جمله «انى لا يخاف لدى المرسلون» و بيان اينكه ترس موسىعليه السّلام مذموم نبوده است
==معنای این که فرمود: «رسولان، نزد من نمی ترسند»==
«'''يَا مُوسَى لا تخَف إِنّى لا يخَافُ لَدَىَّ الْمُرْسَلُونَ'''»:


اين جمله حكايت خود آن خطابى است كه در آنجا - يعنى در كنار آتش ‍ طور - صدور يافته ، پس در معناى اين است كه : «قال اللّه يا موسى لا تخف ... - خداى تعالى فرمود اى موسى نترس كه رسولان نزد من نمى ترسند».
اين جمله حكايت خود آن خطابى است كه در آنجا - يعنى در كنار آتش ‍ طور - صدور يافته ، پس در معناى اين است كه : «قال اللّه يا موسى لا تخف ... - خداى تعالى فرمود اى موسى نترس كه رسولان نزد من نمى ترسند».
۲۰٬۴۶۰

ویرایش