لقمان ٣٠

ذٰلِکَ‌ بِأَنَ‌ اللَّهَ‌ هُوَ الْحَقُ‌ وَ أَنَ‌ مَا يَدْعُونَ‌ مِنْ‌ دُونِهِ‌ الْبَاطِلُ‌ وَ أَنَ‌ اللَّهَ‌ هُوَ الْعَلِيُ‌ الْکَبِيرُ

ترجمه

اینها همه دلیل بر آن است که خداوند حقّ است، و آنچه غیر از او می‌خوانند باطل است، و خداوند بلند مقام و بزرگ مرتبه است!

|اينها [همه‌] دليل آن است كه خداوند، همو حق است و غير از او هر چه مى‌خوانند باطل است و اين كه خدا بلند مرتبه بزرگ است

اين‌[ها همه‌] دليل آن است كه خدا خود حق است و غير از او هر چه را كه مى‌خوانند باطل است، و خدا همان بلندمرتبه بزرگ است.

این قدرت کامل بدین سبب است که خدای یکتا حقّ مطلق و آنچه به جز او به خدایی می‌خوانند همه باطل محض است و تنها خدا (که حقّ و وجود حقیقی است) بلند مرتبه و بزرگوار است.

این [آفریده های شگفت و این تغییرات و تحولات] دلیل بر این است که خدا فقط حق است و آنچه به جای او می پرستند باطل است، و بی تردید خدا همان والا مرتبه و بزرگ است.

اين بدان سبب است كه خداى يكتا حق است و هر چه به جز او مى‌خوانند باطل است و خداست بلندمرتبه و بزرگوار.

این از آن است که خداوند بر حق است، و آنچه به جای او می‌پرستند، باطل است، و بی‌گمان خداوند است که بلندمرتبه بزرگ است‌

اين [همه توانايى و آگاهى‌] از آن روست كه خداست كه حق است و آنچه جز او مى‌خوانند باطل است و خداست والا و بزرگ.

این (آفریده‌های عجیب و غریبی را که می‌بینید) دلیل بر آن است که خداوند حق است، و آنچه را که بجز او به فریاد می‌خوانید و عبادت می‌نمائید باطل است، و خداوند والا مقام و بزرگوار (و بالاتر و برتر از آن) است (که به توصیف درآید).

این (همه قدرت‌نمایی‌ها) بدین جهت است، که خدا خود کلّ حقّ است و بی‌چون غیر از او هر چه را (به خدایی) می‌خوانند و می‌خواهند باطل است. و خدا بی‌گمان همان بلندمرتبه‌ی بزرگ است.

این بدان است که خدا است حقّ و هر چه خوانند جز او باطل است و آنکه خدا است مهتر بزرگ‌

لقمان ٢٩	آیه ٣٠	لقمان ٣١
سوره : سوره لقمان نزول : اطلاعات آماری تعداد کلمات : ١٨ تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«بِأَنَّ اللهَ هُوَ الْحَقُّ»: این بدان سبب است که خدا حق است. اینها بیانگر آن است که خدا حق است. یعنی چون خدا حق است چنین عجائب و غرائبی را آفریده است. یا این که آفرینش اینها دلیل بر حقّانیّت خدا است.

تفسیر

• آيات ۲۰ - ۳۴، سوره لقمان
• معناى اينكه فرمود: ((سخر لكم ما فى السموات و ما فى الارض ))
• نكوهش از مجادله بدون علم و از روى تقليد درباره خدا
• احتجاج بر وحدانيت خداى تعالى در الوهيت و ربوبيت ، از طريق انحصار ملك حقيقى در او، وغنى و حميد على الاطلاق بودنش جل و علا
• افاده كثرت و وستعت خلق و تدبير خداى تعالى
• بيان امكان معاد در برابر استبعاد مشركين
• اعتراض به آينه شريفه و پاسخ به آن
• استشهاد براى علم خدا به اعمال بندگان به تدبير جارى در نظام شب و روز
• معناى ((حق )) بودن خداى تعالى و ((على )) و ((كبير)) بودن او عزاسمه
• معناى جمله : ((و لا يغرنكم بالله الغرور))
• بيان اينكه خداوند عالم به هر كوچك و بزرگ است
• بحث روايتى
• وصف دنيا از زبان اميرالمؤ منين (عليه السلام ) در جواب مردى كه از دنيا بدگويى مىكرد
• چند روايت در مورد انحصار علم به چند چيز در خداى تعالى درذيل آيه : ((ان الله عنده علم الساعة و...))

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

نکات آیه

۱ - اداره نظام عالَم با گردش همواره شب و روز و جریان دائمى خورشید و ماه، برخاسته از حق محض بودن خداوند است. (ألم تر أنّ اللّه یولج الّیل ... ذلک بأنّ اللّه هو الحقّ)

۲ - نوسان هاى مداوم شب و روز، حرکت منظم و قانون مند خورشید و ماه، آگاهى خداوند به اَعمال انسان ها، بر حق محض بودن او دلالت دارد. (ألم تر أنّ اللّه یولج الّیل ... و یولج النهار ... و سخّر الشمس و ... و أنّ اللّه بما تعملون خبیر . ذلک بأنّ اللّه هو الحقّ) «ذلک بأنّ اللّه...» مى تواند در جایگاه نتیجه براى دلیل هاى یاد شده باشد.

۳ - لازمه حقانیت خدا، آگاهى وى بر اَعمال انسان ها است. (ذلک بأنّ اللّه هو الحقّ)

۴ - خالقیت، مالکیت، قدرت و علم مطلق خدا، برخاسته از حقانیت محض و ثبوت ازلى خداوند است. (و لئن سألتهم من خلق السموت و الأرض لیقولنّ اللّه ...للّه ما فى ... إنّ اللّه عزیز حکیم ... إنّ اللّه سمیع... و أنّ اللّه بما تعملون خبیر . ذلک بأنّ اللّه هو الحقّ) مشارالیه «ذلک» مى تواند صفات کمالى ذکر شده در آیات پیشین براى خداوند باشد.

۵ - خدایان مشرکان، باطل و پوچ محض اند. (و أنّ مایدعون من دونه البطل) «باطل» متضاد «حق» است. «حق» به معناى «ثابت و پایدار» آمده است. بنابراین، باطل، به معناى «پوچ و بى ثبات» خواهد شد.(مفردات راغب) لازم به ذکر است، در صورتى که «ما» در «مایدعون» موصول باشد، دلالت مى کند بر این که آنچه مشرکان به عنوان معبود و خدا انتخاب کرده اند، باطل است.

۶ - حق و باطل، ملاک گزینش و یا عدم گزینش معبود است. (ذلک بأنّ اللّه هو الحقّ و أنّ ما یدعون من دونه البطل) تعلیل در آیه، به این که «خداوند حق است و معبودان دیگر، باطل اند»، نشان دهنده این است که حق و باطل، ملاک و معیارند.

۷ - خداوند، تنها حقیقت ثابت و زوال ناپذیر است. (بأنّ اللّه هو الحقّ) «حقّ» به چیزى اطلاق مى شود که ثبات داشته باشد و هیچ گونه بطلانى در آن راه پیدا نکند. لازم به ذکر است که تأکید جمله با «أنّ» و آوردن ضمیر فصل «هو» و معرفه شدن خبر با «ال»، حصرِ مبتدا در خبر را مى رساند.

۸ - عبادت غیرخدا، پوچ و بى اساس است. (ذلک بأنّ اللّه هو الحقّ و أنّ مایدعون من دونه البطل) در صورتى که «ما» در «مایدعون» مصدرى باشد دلالت مى کند که حالت مصدرى «یدعون»، اسم «أنّ» و خبر آن «الباطل» است. در این صورت، آیه، دلالت مى کند بر این که عبادت و دعوت غیرخدا، باطل است.

۹ - معبودیت خداوند، حق، و معبودیت غیر او، باطل است. (ذلک بأنّ اللّه هو الحقّ و أنّ مایدعون من دونه البطل) به قرینه «ما یدعون...» مراد از «حق»، حق بودن در معبودیت است. بنابراین که «ما» در «مایدعون» موصول باشد، عبارت چنین خواهد بود «الذى یدعون من دونه الباطل».

۱۰ - تنها خداوند، بسى برتر و والاتر از شریک داشتن است. (و أنّ اللّه هو العلىّ الکبیر) ضمیر فصل «هو» و «ال» جنس در «العلىّ» و «الکبیر» - که هر دو خبر «أنّ» هستند - دلالت بر حصر مى کند.

۱۱ - خداوند، جامع صفات کمالى است. (هو الحقّ ... و أنّ اللّه هو العلىّ الکبیر) «حقّ» به معناى ثابت زوال ناپذیر (واجب الوجود) است و «العلىّ» مفید صفات سلبى و «الکبیر» افاده کننده سعه وجودى او براى هرگونه صفت کمالى است.

۱۲ - خداوند، «علىّ» (بلندمرتبه) و «کبیر» (بزرگ) است. (و هو العلىّ الکبیر)

موضوعات مرتبط

• آفرینش: تدبیر آفرینش ۱
• اسماء و صفات: صفات جلال ۱۰; صفات جمال ۱۱; علىّ ۱۲; کبیر ۱۲
• انسان: عمل انسان ۲، ۳
• توحید: توحید ذاتى ۱۰
• جهان بینى: جهان بینى توحیدى ۱۰
• خدا: آثار حقانیت خدا ۱; تنزیه خدا ۱۰; جاودانگى خدا ۷; حقانیت خدا ۲، ۳، ۴، ۷; حقانیت معبودیت خدا ۹ ; خالقیت خدا ۴; صفات خدا ۱۱; علم خدا ۲، ۳، ۴; قدرت خدا ۴; مالکیت خدا ۴
• خورشید: گردش خورشید ۱، ۲
• روز: گردش روز ۱، ۲
• شب: گردش شب ۱، ۲
• عبادت: بطلان عبادت غیرخدا ۸
• ماه: گردش ماه ۱، ۲
• مشرکان: بطلان معبودان مشرکان ۵
• معبود: ملاکهاى بطلان معبود ۶; ملاکهاى حقانیت معبود ۶
• معبودان باطل: پوچى معبودان باطل ۵
• معبودیت: بطلان معبودیت غیرخدا ۹