الدخان ١٣
ترجمه
| الدخان ١٢ | آیه ١٣ | الدخان ١٤ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«أَنَّی»: کی؟ چگونه؟ «الذِّکْری»: بیداری. پندپذیری (نگا: انعام / و و ، اعراف / هود / و . «مُبِینٌ»: روشن. روشنگر. «رَسُولٌ مُّبِینٌ»: پیغمبری که روشن بود که پیغمبر است. پیغمبری که رسالت او روشن و گویا بود. پیغمبری که حق و باطل را روشن و از هم جدا می‌کرد.
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
وَ جِي‌ءَ يَوْمَئِذٍ بِجَهَنَّمَ... (۲)
وَ لَوْ تَرَى إِذْ فَزِعُوا فَلاَ... (۰) وَ قَالُوا آمَنَّا بِهِ وَ أَنَّى... (۰) وَ قَدْ کَفَرُوا بِهِ مِنْ قَبْلُ وَ... (۰) وَ حِيلَ بَيْنَهُمْ وَ بَيْنَ مَا... (۱) يَقُولُ يَا لَيْتَنِي قَدَّمْتُ... (۰)
تفسیر
نکات آیه
۱- اظهار ایمان و التجا به خداوند، پس از مشاهده عذاب، اقدامى دیر هنگام و بى ثمر براى کافران (أنّى لهم الذکرى) برداشت بالا بنابراین نکته است که تعبیر «أنّى لکم الذکرى»، درصدد بى ثمر خواندن ایمان کافران باشد.
۲- ایمان آوردن به حق از روى منطق و دلیل، داراى ارزش و اعتبار است; نه اظهار ایمان از روى ناگزیرى و مشاهده عذاب. (ربّنا اکشف عنّا العذاب إنّا مؤمنون . أنّى لهم الذکرى و قد جاءهم رسول مبین) لحن توبیخى آیه شریفه مى رساند که ایمان انتخابى براساس دلایل روشن، سزاوار مقام انسانى است; نه اقرار به ایمان از روى ناگزیرى و مشاهده عذاب.
۳- بى ثمرى اظهار ایمان، پس از مشاهده عذاب، منوط به اتمام حجت قبل از آن (أنّى لهم الذکرى و قد جاءهم رسول مبین)
۴- اظهار ایمان کافران، در تنگناى عذاب ادعایى دروغین و غیر قابل اعتماد (أنّى لهم الذکرى) برداشت بالا بنابراین نکته است که تعبیر «أنّى لهم الذکرى» درصدد نفى اثر نباشد; بلکه در مقام تحلیل و تفسیر ادعاى ایمان کافران در شرایط عذاب باشد، به این که اینان هر چند مدعى ایمان مى شوند; اما آنان کجا و ایمان کجا؟ آنان راهى به سوى ایمان باز نگذاشته اند.
۵- رسالت فرستادگان الهى، همراه با دلایل روشن و قانع کننده (أنّى لهم الذکرى و قد جاءهم رسول مبین) «إبانة» (مصدر «مبین») دو کاربرد دارد: لازم و متعدى. «مبین» در کاربرد لازم به معناى روشن و در استعمال متعدى به معناى روشنگر است. برداشت یاد شده براساس احتمال اول است.
۶- ستیز کافران با منطق روشن رسولان الهى، گواه بى اساس بودن ایمان اضطرارى آنان (أنّى لهم الذکرى و قد جاءهم رسول مبین) در صورتى که «أنّى لهم الذکرى» در صدد بیان پوچى ادعاى ایمان کافران باشد; تعبیر «و قد جائهم...» بیانگر فلسفه پوچى ادعاى آنان خواهد بود; یعنى، آنان که منطق روشن رسولان را نپذیرفتند، چگونه با مشاهده عذابى، مى توانند به ایمان راستین رسیده باشند.
۷- نزول عذاب بر کافران، پس از اتمام حجت بر ایشان با دلایل روشن (یغشى الناس هذا عذاب ألیم ... و قد جاءهم رسول مبین)
موضوعات مرتبط
- اتمام حجت: آثار اتمام حجت ۳، ۷
- التجا: التجا به خدا ۱
- انبیا: بینات انبیا ۵
- ایمان: ارزش برهان در ایمان ۲; ایمان ارزشمند ۲; ایمان بى ثمر ۱، ۲; ایمان هنگام عذاب ۱، ۲، ۳، ۴; شرایط ایمان ۳
- خدا: قانونمندى عذابهاى خدا ۷
- رسولان خدا :۵
- کافران: اتمام حجت بر کافران ۷; التجاى کافران ۱; ایمان کافران ۴; بى ارزشى ایمان کافران ۶; حق ناپذیرى کافران ۶; دروغگویى کافران ۴; دشمنى کافران ۶; زمینه عذاب کافران۷; کافران هنگام عذاب ۱
