تفسیر:المیزان جلد۱۷ بخش۳۸: تفاوت میان نسخه‌ها

__TOC__

<span id='link311'><span>

==مراد از اينكه خداوند بر هر كس كه بخواهد، از امر خود روح القاء مى كند ==

اين جمله اشاره دارد به امر رسالت كه يكى از شؤ ون آن انذار است . و اگر روح را به قيد ((من امره (( مقيد كرد، براى اين است كه دلالت كند بر اينكه مراد از ((روح (( همان روحى است كه در آيه ((قل الروح من امر ربى (( آمده ، و همان روحى است كه در آيه ((ينزل الملائكة بالروح من امره على من يشاء من عباده ان انذروا((، بدان اشاره فرموده .

در نتيجه مراد از ((القاى روح بر هر كس كه خدا بخواهد(( نازل كردن آن با ملائكه وحى است بر آن كس . و مراد از جمله ((من يشاء من عباده (( رسولانى هستند كه خدا ايشان را براى رسالت خود برگزيده . و در معناى روح القاء شده بر نبى اقوال ديگرى هست ، كه قابل اعتنا نيستند.

<span id='link313'><span>

==مقصود از بروز مردم براى خدا در روز قيامت ==

اين آيه شريفه كلمه ((يوم التلاق (( را تفسير مى كند، مى فرمايد: يوم التلاق روزى است كه باطن مردم ظاهر مى شود. و معناى بروز مردم براى خدا اين نيست كه خدا در دنيا از باطن مردم خبر نداشت ، و در آن روز خبردار مى شود، بلكه معنايش اين است كه : مردمى كه در دنيا به خاطر اشتغال به سببهاى موهوم از معرفت پروردگارشان محجوب بودند و متوجه نبودند كه ملك خدا بر آنها احاطه دارد و تنها حاكم بر آنان خداست ، و يگانه در ربوبيت و الوهيت است ، روز قيامت به خاطر از كار افتادن آن سببهاى موهوم اين معانى برايشان بروز مى كند.

پس جمله ((يوم هم بارزون (( اشاره است به از بين رفتن هر سببى كه در دنيا حاجب و مانع از درك حقايق بود. و جمله ((لا يخفى على اللّه منهم شى ء(( تفسير همان بروز براى خداست و معناى آن را توضيح مى دهد، و مى فهماند كه دلها و اعمالشان همه زير نظر خدا بوده ، ظاهر و باطنشان براى خدا ظاهر بوده و آنچه به ياد دارند و آنچه فراموش ‍ كرده اند، همه براى خدا مكشوف و هويداست .

و اگر در اين جمله خدا را به صفت ((واحد قهار(( توصيف كرد، براى اين است كه انحصار ملك در خدا را تعليل كند كه چرا گفتيم ملك تنها و تنها براى خداست مى فرمايد: بدين جهت كه ملك خدا به سبب سلب استقلال از هر چيز قاهر و مسلط بر آن چيز است ، و چون خدا واحد است ، پس ملك هم تنها براى اوست .

<center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۱۷ صفحه ۴۸۵ </center>

حرف ((باء(( در جمله ((بما كسبت (( به اصطلاح باى صله است ، و مراد بيان يكى از خصايص روز قيامت است و آن اين است كه : در آن روز به هر نفسى عين آنچه را كه كرده به عنوان جزاى كرده هايش ‍ مى دهند. پس جزاى هر كس همان عمل اوست ، همچنان كه در جاى ديگر مى فرمايد: ((يا ايّها الّذين كفروا لا تعتذروا اليوم انما تجزون ما كنتم تعملون ((.

<span id='link314'><span>

و جمله ((ان اللّه سريع الحساب (( تعليل نفى ظلم است كه جمله ((لا ظلم اليوم (( از آن خبر مى داد، مى فرمايد: اينكه گفتيم در امروز هيچ ظلمى نيست ، بدين علت است كه خداى تعالى در محاسبه سريع است ، چنان نيست كه رسيدگى به حساب يك نفر او را از حساب افراد ديگر باز بدارد، تا در نتيجه به اشتباه بيفتد و جزاى اين را به آن و پاداش ‍ آن را به اين بدهد، و در نتيجه ظلمى پيش بيايد.

و اين تعليل ناظر به اين است كه ظلم ناشى از اشتباه را نفى مى كند، و اما ظلم عمدى احتياج به نفى ندارد، براى اينكه وقتى بنا شد عين عمل انسان را به عنوان جزا به انسان بدهند، ديگر چنين ظلمى تصور ندارد.

كلمه ((آزفه (( از اوصاف روز قيامت ، و به معناى نزديك است . پس ‍ معناى اين جمله آن است كه مردم را از روز نزديك انذار كن ، و اين معنا يعنى نزديك بودن قيامت در آيه ((انهم يرونه بعيدا و نريه قريبا(( نيز آمده .

((اذا القلوب لدى الحناجر(( - ((حناجر(( جمع ((حنجره (( به معناى سر حلق است . اين جمله كنايه است از نهايت درجه ترس ، گويا كار مردم از شدت وحشت به جايى مى رسد كه گويى دلهايشان از جاى خود كنده مى شود و تا حنجره بالا مى آيد. و كلمه ((كاظمين (( اسم فاعل از ((كظم (( است و ((كظم (( به معناى شدت اندوه است .

<span id='link315'><span>

==احتجاج بر توحيد با بيان اينكه خدا قضاى به حق مى كند ==

اين جمله حجت ديگرى است بر يگانگى خداى تعالى در الوهيت ، كه آن را بعد از داستان انحصار ملك در خدا در روز قيامت ، نيز بعد از ذكر اينكه خدا ((خائنة الاعين (( را مى داند، آورده ، تا آن دو جمله مقدمه براى جمله مورد بحث بوده باشند.

و حاصل اين حجت آن است كه : يكى از لوازم ضرورى و بديهى الوهيت اين است كه اله بايد در بندگان خود و در بين آنان به حق داورى كند و خداى سبحان در قيامت در بين خلقش به حق داورى مى كند، اما خدايانى كه شما مشركين اتخاذ كرده ايد، هيچ حكمى نمى كنند، نه به حق و نه به باطل ؛ براى اينكه اين آلهه خود مملوك خدايند، و هيچ چيز را مالك نيستند.

<span id='link317'><span>

==آيات ۲۱ - ۵۴ سوره مؤ من ==

<center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۱۷ صفحه ۴۹۲ </center>

وَ لَقَدْ ءَاتَيْنَا مُوسى الْهُدَى وَ أَوْرَثْنَا بَنى إِسرءِيلَ الْكتَب (۵۳)

هُدًى وَ ذِكرَى لاُولى الاَلْبَبِ(۵۴)

كتابى كه هدايت و تذكر براى خردمندان بود (۵۴).

[[رده:تفسیر المیزان]]